၁၉၄၆ ခုႏွစ္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ ဒုတိယကမာၻစစ္ေအာင္ပြဲအထိမ္းအမွတ္ စစ္ေရးျပအခမ္းအနားမွာ ဖီးမာရွယ္ ၀ီလွ်ံဆလင္းမ္န႔ဲ ဗိုလ္မွဴးႀကီး စမစ္ဒြန္းတို႔ စကားလက္ဆံုၾကေနၾကတယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံကို ဂ်ပန္ေတြဆီကေန ျပန္လည္သိမ္းပိုက္စဥ္က အိႏိၵယ-ၿဗိတိသွ် တပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ တပ္မွဴးႀကီးျဖစ္ခဲ့တဲ့ဲ ဆလင္းမ္ဟာ သူ႔အနီးက သတင္းေထာက္ေတြဘက္လွည့္ၿပီး “ဒါ အရပ္ေလးေပပဲရိွတဲ့ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဒြန္းေလ”ဆိုကာ ေနာက္ေျပာင္ၿပီး မိတ္ဆက္ေပးလိုက္တယ္။ အဲဒီကစၿပီး စမစ္ဒြန္းကို ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေလးေပလို႔ လူေတြကေခၚၾကေတာ့တယ္။
လူေကာင္ေသးေသးန႔ဲ အဲ့ဒီကရင္အမ်ဳိးသားႀကီးဟာ အိႏၵိယစစ္တကၠသိုလ္ရဲ႕ ပထမဆံုး အပတ္စဥ္သင္တန္းမွာ အေတာ္ ဆံုးေက်ာင္းသားဆုကို ရရိွခဲ့သူျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ပိုင္း ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္း ဂ်ပန္လက္ေအာက္က ဧရာ၀တီျမစ္၀ ကၽြန္းေပၚေဒသကို ေလထီးနဲ႔ခုန္ုဆင္းၿပီး ေဒသခံကရင္ ေျပာက္က်ားတပ္ဖြဲ႕ေတြကို ဦးေဆာင္ခဲ့တယ္။
ဗုိလ္မႉးႀကီးစမစ္ဒြန္းဟာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ အေစာပိုင္းကာလမွာ အဓိကအခန္းက ပါ၀င္ခ႔ဲတယ္။ စမစ္ဒြန္းကို တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္အဆင့္ ရာထူးတိုးျမႇင္႔ ခန္႔ထားခဲ့တယ္။
အဲဒါဟာ လူမ်ဳိးေပါင္းစံုပါ၀င္တဲ့ အနာဂတ္ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြန႔ဲ ဗမာေတြအၾကား ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္တဲ့ ေျခလွမ္းတခုျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ကရင္လူမ်ဳိးေတြ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ စတင္တိုက္ခိုက္ၾကတဲ့အခါမွာေတာ့ အဲဒီယုံၾကည္မႈ ယိမ္းယိုင္ခဲ့ရတယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္စမစ္ဒြန္းကို သူ႔ရဲ႕ကရင္တပ္ဖြဲ႔ေတြန႔ဲအတူ တပ္မေတာ္ရာထူးေတြက ရပ္ဆိုင္းပစ္ခဲ့ၾကတယ္။
စမစ္ဒြန္းဟာ ကရင္အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ျပင္းျပသူတေယာက္ျဖစ္ေပမယ့္ ဗမာ့တပ္မေတာ္အေပၚ အၿမဲတမ္းသစၥာရိွၿပီး စစ္သားေကာင္းပီသတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ျဖစ္တယ္။ တပ္မေတာ္ဦးစီးခ်ဳပ္တေယာက္ အေနန႔ဲ စမစ္ဒြန္းဟာ ကရင္ တပ္ဖြဲ႔ေတြကို ထက္ျမက္ၿပီး စစ္စည္းကမ္းျပည့္၀ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တယ္။
တပ္မေတာ္ကေန ထုတ္ပယ္ခံရၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း အစိုးရက သူ႔အေပၚသံသယထားခဲ့တယ္။ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္အထိ ေစာင့္ၾကည့္ခံခဲ့ရတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္စမစ္ဒြန္းဟာ ဘ၀ရဲ႕ေနာက္ဆံုးႏွစ္ေတြကို ရွမ္းျပည္နယ္ ကေလာၿမိဳ႕မွာေနထိုင္ရင္း ဥယ်ာဥ္စိုက္ပ်ဳိးၿပီး စာေရး စာဖတ္တဲ့အလုပ္န႔ဲပဲ ျဖတ္သန္းခဲ့တယ္။ သူမကြယ္လြန္ခင္ သူ႔ရဲ႕ကိုယ္ေရးအတၳဳပၸတိၱစာအုပ္ျဖစ္တဲ့ “Memoirs of the Four-foot Colonel” ဟာ ေရးသားၿပီးစီးခဲ့ၿပီး သူကြယ္လြန္ၿပီးလို႔ တႏွစ္အၾကာမွာ Cornell University ရဲ႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အစီအစဥ္က ထုတ္ေ၀ျဖန္႔ခ်ိခဲ့ပါတယ္။
ဧရာသတီသတင္းဌာနမွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
