ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတရားဆိုတာ ဘာလဲ
ဦးမ်ဳိး (ဥပေဒ)
မတ္လ ၃၊ ၂၀၁၃
ဖက္ဒရယ္ဆိုတာ သေဘာတူညီသည့္ စာခ်ဳ႔ပ္ လို႕အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္စနစ္မွာ လက္တင္ဘာသာစကား ‘foedus’ မွဆင္းသက္ လာၿပီး သေဘာတူညီမႈ
“covenant” လို႕ အဓိပါၸယ္ ထြက္ပါတယ္။ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဖက္ သေဘာတူညီမႈနဲ႕
အျပန္အလွန္ ေလးစား အသိအမွတ္ျပဳမႈကုိ အေျခခံလို႕ ႏိုင္ငံတခုကုိ အတူတကြ
ပူးေပါင္းတည္ေဆာက္ၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု စနစ္မွာ တဦးတဖြဲ႕ခ်င္း အသိအမွတ္ျပဳျခင္းနဲ႕
ခြဲျခားလို႕ မရဘဲ တစည္းတလုံးတည္း တန္းတူရည္တူ ျဖစ္မႈဟာ တၿပိဳင္နက္တည္း
တည္ရွိေနပါတယ္။(Individual indentity and Integrity) အတူတကြ ပူးေပါင္းပါ၀င္
တည္ေဆာက္ေနၾကသူအားလုံးက ငါတို႕ အတူ တကြ ပူးေပါင္းေနထိုင္ၾကစုိ႕ ပါလို႕
အားလုံးက မိမိတို႕ရဲ႕ ဆႏၵသေဘာထားကို အလုိအေလွ်ာက္ ေဖာ္ထုတ္ၾကပါတယ္။
ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ရာမွာ ေကာင္းျမတ္မွန္ကန္တဲ့ စိတ္ဆႏၵ (good
will) ကုိ အလိုအေလွ်ာက္ကုိယ့္သေဘာနဲ႕ကုိယ္ (voluntarily) ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္
သေဘာတူညီၾကရပါတယ္။ ဒီဥပေဒေရးရာ ၀ိညာဥ္ဟာ အေရးအႀကီးဆုံး ျဖစ္ပါတယ္။ သေဘာထား
(concept) က်မွ လက္ေတြ႕လုပ္လုိ႕ရပါတယ္။
ဒီစနစ္ဟာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ မတူကြဲျပားေနတဲ့ လူမ်ိဳးမ်ား၊
ျပည္နယ္မ်ား၊ အုပ္စုမ်ား က အတူတကြ စုစည္းလို႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို
ခြဲေ၀အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အယူအဆတရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္
က်င့္သုံးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တႏိုင္ငံလုံးႏွင့္ သက္ဆုိင္တဲ့ အဖြဲ႕၀င္
ျပည္နယ္မ်ားနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ဗဟို ျပည္ေထာင္စု အစိုးရနဲ႕ ျပည္နယ္အစိုးရ
အျဖစ္ဖြဲ႕စည္းထူေထာင္ ထားၾကပါတယ္။
သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရ အသီးသီးတိုင္းဟာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို အားလုံးရဲ႕
သေဘာတူညီမႈမ်ားနဲ႕ ခြဲေ၀အပ္ႏွင္းထားတဲ့အတိုင္း အျပည့္အ၀
က်င့္သုံးပုိင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ အဖြဲ႕၀င္ ျပည္နယ္မ်ားအခ်င္းခ်င္း
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကရာ မွာ ဘယ္သူကမွ် လႊမ္းမိုးမႈမရွိေစရဘဲ
ေဆာင္ရြက္ရမယ့္မူကို အဓိက ေဖာ္ေဆာင္ၾကရ ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကုိ
ပုံေသ တသမတ္တည္းမယူဆရဘဲ၊ အခ်င္းခ်င္း အေပးအယူ၊အေလ်ာ့အတင္းမ်ားရွိၾကပါတယ္။
အေရးကိစၥရပ္တုိင္းကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ နက္နက္ရႈိင္းရႈိုင္း
စဥ္းစားညွိႏႈိုင္း ေဆြးေႏြးၾကရပါတယ္။ အဖြဲ႕၀င္ မ်ားရဲ႕သေဘာတူညီခ်က္နဲ႕သာ
ေရးဆြဲထားတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ အတိုင္း အုပ္ခ်ဳပ္ၾကရပါတယ္။
အဖြဲ႕၀င္ျပည္နယ္မ်ားအတြင္း စုစည္းညီညြတ္မႈဟာ စစ္မွန္တဲ့ စိတ္ရင္းေစတနာနဲ႕
အျပန္အလွန္ေလးစား အသိအမွတ္ျပဳမႈေတြကို အေျခခံရပါတယ္။
ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု စနစ္ဆိုတာ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း (Self-Rule)
နဲ႕ မွ်ေ၀ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း (Shared-Rule) တို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေပၚမွာ
ျပည္နယ္မ်ားအခ်င္းခ်င္း စိတ္တူကုိယ္တူ သေဘာတူလက္ခံတဲ့ ဘုံသေဘာတူညီတဲ့
စိတ္ဓါတ္တူညီမႈ ရွိေရးဟာ အဓိကက်ပါတယ္။ သေဘာတရားညီညြတ္မွ အလုပ္ညီညြတ္ပါမယ္။
အေတြးအေခၚရွိရွိ လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ပါမယ္။ ဒီေနရာမွာ
အမ်ိဳးသားအသီးသီး တန္းတူညီမွ်ဖို႕၊ စည္းလုံးညီညြတ္ဖို႕ ႏွဲ႕ အတူတကြ
တုိးတက္ႀကီးပြားဖို႕ မူကို အခိုင္အမာ လိုက္နာရပါလိမ့္မယ္။ လူမ်ိဳးတိုင္းရဲ႕
ကိုယ့္ၾကမၼာကုိယ္ဖန္တီးခြင့္ အခြင့္အေရးကုိ ႏုိင္ငံေတာ္က အျပည့္အ၀
အေလးထားကာ အာမခံေပးႏုိင္ရပါမယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ေရး လုပ္ငန္းရပ္ တစုံလုံးကို
အလုပ္အေကၽြးျပဳေရးအတြက္ ကုိယ့္ဒူးကုိယ္ခၽြန္ အဆင္းရဲအပင္ပန္းခံ
လုံးပမ္းတဲ့စိတ္ဓါတ္ထားကာ အမ်ိဳးသားစီးပြားေရးနဲ႕
လူမႈဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးစီမံကိန္းေတြအရ စီးပြားေရးနဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈကို
ျမွင့္မားလာဖို႕ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို
ယဥ္ေက်းမႈနဲ႕ ဒီမိုကေရစီ ျမင့္ျမင့္မားမားရွိတဲ့
ႏိုင္ငံအျဖစ္ထူေတာင္ႏိုင္ဖို႕ အေရးႀကီးတဲ့ ႏုိင္ငံေရးစနစ္တရပ္လည္း
ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို ႏုလုံးသြင္းၾကရပါမယ္။
ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ဆိုတာ ျပည္နယ္မ်ားစုေပါင္းထားတဲ့စနစ္ျဖစ္လို႕
ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၊ ျပည္ေထာင္စုပါလီမန္၊ ျပည္ေထာင္စုတ ရားရုံးတို႕နဲ႕
ျပည္ေထာင္စု အဆင့္မွာ ဖြဲ႕စည္းထားသလို ျပည္နယ္မ်ားအတြက္လဲ ျပည္နယ္အစိုးရ၊
ျပည္နယ္ပါလီမန္၊ ျပည္နယ္တရားရုံးတို႕နဲ႕ လုံး၀ကုိယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္
ဖြဲ႕စည္းထားၾကတာ ျဇစ္ပါတယ္။ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ သေဘာတရားကုိယ္၌က
မိမိတို႕ရဲ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္နဲ႕ မိမိတို႕ကိုယ္စား
ဘုံလုပ္ငန္းအက်ိဳးစီးပြားကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္မယ့္သူကုိ
လႊဲအပ္လုပ္ေဆာင္ေစတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ႏုိင္ငံေရးစနစ္တရပ္ကို
က်င့္သုံးျခင္းဟာ ျပည္သူ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဆိုတဲ့ ဒီမိုကေရစီကုိ
ပုိမိုအားေကာင္းလာေစပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ရွိရွိ ျပည္ေထာင္စု စစ္စစ္
ႏိုင္ငံေတာ္ကို ထူေထာင္ႏိုင္ပါမယ္။
ႏုုိင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တရပ္ျဖစ္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို
ခ်မွတ္က်င့္သုံးရာမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အေျခခံမူ ၃ ခ်က္ကို လုိက္နာက်င့္
သုံးၾကပါတယ္။
(က) လြတ္လပ္မႈ
လူတိုင္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပါ၀င္လာႏိုင္ေစဖို႕ လြတ္လပ္မႈကို
က်ယ္ျပန္႕ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးရပါတယ္။လြတ္လပ္မႈကို က်င့္သုံးတဲ့ေန ရာမွာလည္း
တျခားသူမ်ားရဲ႕ အက်ိဳးကို ထိခိုက္နစ္နာေစတဲ့ လုပ္ငန္းရပ္ေတြ
မပါေစရပါဘူး။ဒီမိုကေရစီ အေျခခံလြတ္ လပ္မႈတစုံလုံးရွိရပါမယ္။
(ခ) ပူးေပါင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈ
ဆႏၵအေလွ်ာက္ ပူးေပါင္းပါ၀င္တာမ်ိဳးျဖစ္ရပါမယ္။ ဘယ္မူ၀ါဒကိုမဆုိ
ခ်မွတ္ထားတဲ့ေနရာမွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ မရွိဘူးဆိုရင္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု
ပန္းတိုင္ကို ေရာက္ဖို႕ မလြယ္ကူပါဘူး။ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈကုိ
ဒီမိုကေရစီက်င့္သုံးရာမွာ အမ်ားဆုံး ေတြ႕ႀကဳံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့အခါ
ဒီမိုကေရစီသေဘာတရား အေျခခံကို စနစ္တက် လုိက္နာရပါတယ္။
(ဂ) ေကာင္းမြန္သည့္ အစိုးရတရပ္
စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာင္းမြန္တယ္ဆိုတာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြား
ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးကုိ တရားမွ်တ နည္းလမ္းက်စြာ စီမံခန္႕ခြဲတာကို ေခၚပါတယ္။
အဂတိတရား လုံး၀ကင္းရွင္းရပါမယ္။ စစ္စစ္မွန္မွန္
ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ိဳးသာ ျဖစ္ရပါမယ္။စစ္မွန္တဲ့ ကိုယ့္ၾကမၼာ
ကိုယ္ဖန္တီးေရး ျဖစ္ရမယ္။ တရားမွ်တတဲ့ အာဏာခြဲေ၀မႈ မ်ိဳး ရွိရပါမယ္။
ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္နဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္လွ်င္ ဗဟုိျပည္ေထာင္စု အစိုးရနဲ႕
ျပည္နယ္ အစုိးရတို႕ဟာ အရာရာတုိင္းမွာ ေဆြးေႏြးမႈနဲ႕သေဘာ တူညီမႈအေပၚမွာ
အေျခခံရပါတယ္။ ဒီသေဘာတူဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကသာ
အာမခံထားရပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု စနစ္ဟာ ေစ့စပ္ညွိႏႈိုင္းမႈမွာ အလြန္အေရးႀကီး
ပါတယ္။ ညွိႏႈိင္းမႈမရွိ၊ အေလ်ာ့အတင္းမရွိလွ်င္ ဘယ္လိုမွ ေရွ႕ဆက္
ေလွ်ာက္လွမ္းႏို္င္ မွာမဟုတ္ပါ။ ညွိႏႈိင္း အေျဖရွာလုိတဲ့ စိတ္ရင္း
ဆႏၵရွိရပါမယ္။ တဖက္ႏွင့္ တဖက္ အျပန္အလွန္ ေလးစား အျပန္အလွန္
အသိအမွတ္ျပဳရပါမယ္။ သည္းခံ စိတ္ရွည္မႈ႕နဲ႕သာ ညွိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ၾကရပါမယ္။
ရည္မွန္းခ်က္ ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ျမင္ဖို႕ဆိုလွ်င္ တဖက္လူရဲ႕ ဆႏၵကိုလည္း
ေလးစားရမယ္။ ကိုယ့္ဆႏၵနဲ႕ ကိုယ္ခ်ည္း ေလွ်ာက္လွမ္းလို႕
မရပါ။အားလုံးသေဘာတူညီမႈအေပၚ အေျခခံၿပီး စိတ္ရွည္ရွည္ထား ေဆာင္ရြက္သြား
ရန္လိုပါတယ္။
